پیشگیری و درمان چسبندگی رحم پس از سزارین

چسبندگی رحم بعد از سزارین چه نشانه هایی دارد؟

چسبندگی رحم بعد از سزارین یکی از عوارضی است که ممکن است در برخی از زنان پس از زایمان رخ دهد. این مشکل می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی در بدن شود، علائمی که در بسیاری از موارد ممکن است با نشانه‌های سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته شوند. شناخت دقیق نشانه‌های چسبندگی رحم بعد از سزارین، نقش بسیار مهمی در تشخیص زودهنگام و درمان موثر این عارضه دارد.

• قاعدگی بسیار سبک یا قطع پریودی: یکی از شایع ترین علائم چسبندگی رحم بعد از سزارین، کاهش چشمگیر خونریزی یا قطع کامل قاعدگی است. در این شرایط به دلیل وجود بافت اسکار در دیواره داخلی رحم، جریان طبیعی خون مختل می‌شود و خون قاعدگی به سختی دفع می‌شود.
• درد لگنی شدید: چسبندگی رحم می‌توانند باعث گرفتگی و درد‌های شدید در ناحیه لگنی شوند، این درد ممکن است در طول دوران قاعدگی یا حتی در حالت عادی بدن نیز وجود داشته باشد.
• ناباروری یا دشواری در بارداری مجدد: چسبندگی رحم می‌توانند مانع لانه گزینی طبیعی جنین شوند و در نتیجه با مشکلاتی مانند تا تاخیری در بارداری یا سقط مکرر مواجه می‌شوند.
• مشکلات گوارشی یا دفع ادرار: در موارد پیشرفته‌تر، چسبندگی رحم می‌توانند به اندام‌های اطراف مانند روده مثانه منتقل شوند‌، و باعث علائمی مانند یبوست یا درد هنگام دفع ادرار شود.

عوامل موثر در بروز چسبندگی رحم بعد از سزارین

چسبندگی رحم بعد از سزارین زمانی ایجاد می‌شود که در اثر جراحی زخم‌ها و بافت‌های اسکار داخل رحم شکل بگیرند و دیواره‌های رحم به هم بچسبند. عوامل متعددی در ایجاد این عارضه نقش دارند، از جمله:

1. آسیب به لایه داخلی رحم در هنگام سزارین
   در عمل سزارین ممکن است لایه داخلی رحم دچار آسیب شود. این آسیب می‌تواند باعث تشکیل بافت اسکار شده و زمینه ساز چسبندگی بین دیواره‌های رحم گردد.
2.  خونریزی شدید بعد از زایمان
   خونریزی‌های شدید پس از سزارین می‌توانند با آسیب زدن به بافت رحم، روند ترمیم طبیعی رحم را مختل کرده و باعث ایجاد بافت زخم و اسکار شوند. در طول زمان ممکن است به چسبندگی رحم تبدیل شوند.
3. عفونت‌های لگنی یا رحمی پس از سزارین
   خونریزی‌های زیاد پس از سزارین می‌توانند با آسیب‌زدن به بافت رحم، روند ترمیم طبیعی را مختل کرده و به تشکیل زخم و اسکار منجر شوند. این زخم‌ها در طول زمان ممکن است به چسبندگی رحم تبدیل شوند.
4. سابقه جراحی‌های داخل رحمی
   انجام جراحی‌هایی مانند برداشتن فیبروم یا کورتاژ تشخیصی و درمانی، می‌تواند باعث آسیب به بافت داخلی رحم شود. این نوع آسیب‌ها در طولانی مدت احتمال ایجاد چسبندگی را بالا می‌برند.
5.  تکرار سزارین در فواصل کوتاه
   زنان دارای سابقه چندین سزارین، به ویژه در فواصل زمانی نزدیک به هم، بیشتر در معرض خطر چسبندگی رحم قرار دارند. تکرار جراحی باعث افزایش احتمال آسیب‌های رحمی و تشکیل بافت اسکار می‌شود.

تشخیص چسبندگی رحم بعد از سزارین چگونه قابل تشخیص است؟

برای تشخیص چسبندگی رحم بعد از سزارین ، ترکیبی از معاینه بالینی، بررسی علائم و روش‌های تصویربرداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، رایج‌ترین و موثرترین روش‌های تشخیص این عارضه را بررسی می‌کنیم:

1. بررسی علائم بالینی و سابقه پزشکی
   پزشک متخصص با بررسی دقیق سابقه زایمان سزارین و علائمی مانند قاعدگی سبک یا قطع شده، درد مزمن لگن یا ناباروری، احتمال وجود چسبندگی رحم را مطرح می‌کند.
2. معاینه فیزیکی و آزمایش‌
   اگرچه معاینه فیزیکی به تنهایی برای تشخیص چسبندگی رحم کافی نیست، اما معمولا انجام می‌شود. همچنین، آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها تجویز می‌شود تا سایر اختلالات مانند یائسگی زودرس یا مشکلات تخمدان‌ها رد شوند.
3. سونوگرافی رحم
   سونوگرافی ترانس‌واژینال برای ارزیابی وضعیت آندومتر و شناسایی ناهنجاری‌های رحم انجام می‌شود. در صورتی که نتیجه دقیق نباشد، از سونوهیستروگرام استفاده می‌شود؛ روشی که با تزریق محلول سالین به داخل رحم، تصویر واضح‌تری ارائه می‌دهد و در تشخیص چسبندگی رحم بسیار موثر است.

پیشگیری از چسبندگی رحم بعد از سزارین

چسبندگی رحم یکی از عوارض شایع پس از جراحی سزارین است. با رعایت برخی مراقبت‌های پزشکی و جراحی می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از چسبندگی رحم بعد از سزارین می‌پردازیم:

1. استفاده از ژل و ابزار جلوگیری از چسبندگی
   ژل‌های حاوی هیالورونیک اسید پس از جراحی داخل رحم تزریق می‌شوند و به عنوان مانعی فیزیکی برای جلوگیری از چسبیدن دیواره‌های رحم به یکدیگر عمل می‌کنند.
2. استفاده از IUD یا استنت داخل رحمی
   قرار دادن موقت استنت رحم یا کاتتر بالونی (برای مدت ۵ تا ۷ روز) پس از جراحی، از چسبیدن دیواره‌های رحم به هم جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از IUD غیر هورمونی همراه با ژل هیالورونیک اسید به‌صورت ترکیبی، اثربخشی بیشتری نسبت به هر کدام به تنهایی دارد.
3.  پیشگیری از عفونت‌های لگنی و رحمی
   عفونت یکی از عوامل مهم در بروز چسبندگی است. بنابراین پیشگیری و درمان عفونت‌های پس سزارین اهمیت زیادی دارد. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مناسب پس از عمل به کاهش ریسک التهاب و آسیب بافتی کمک می‌کند.
4. درمان هورمونی پس از جراحی
   مصرف استروژن به مدت چند هفته به منظور تحریک رشد اندومتر و بهبود ترمیم بافت رحم انجام می‌شود و در برخی موارد، پروژسترون نیز برای تنظیم چرخه قاعدگی و حمایت از سلامت بافت رحم تجویز می‌گردد.

نتیجه گیری

چسبندگی رحم پس از سزارین یکی از عوارض شایع است که می‌تواند باعث قاعدگی نامنظم، درد لگنی و مشکلات باروری شود. تشخیص به موقع از طریق بررسی علائم و روش‌های تصویربرداری اهمیت زیادی دارد. با رعایت مراقبت‌های پزشکی، استفاده از ژل‌های ضد چسبندگی، استنت‌های داخل رحمی، پیشگیری از عفونت و درمان هورمونی پس از جراحی، می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد و سلامت رحم را حفظ نمود.

برای پیشگیری و درمان چسبندگی رحم پس از سزارین، مراجعه به پزشک متخصص و باتجربه اهمیت ویژه‌ای دارد. با انتخاب بهترین دکتر زنان می‌توانید تحت نظر پزشکی قرار بگیرید که با دانش روز و روش‌های نوین درمانی، ضمن کاهش عوارض، روند بهبودی شما را تسریع کند و سلامت باروری‌تان را حفظ نماید.

سوالات متداول

آیا چسبندگی رحم فقط بعد از سزارین رخ می‌دهد؟ 

چسبندگی رحم تنها محدود به بعد از سزارین نیست و می‌تواند در نتیجه هر نوع جراحی داخل رحمی مانند کورتاژ، برداشتن فیبروم یا تخریب آندومتر نیز به وجود آید.

آیا چسبندگی رحم قابل درمان است؟

بله، با استفاده از هیستروسکوپی می‌توان چسبندگی‌ها را جدا کرد و درمان‌های هورمونی و پیشگیرانه نیز در بهبود شرایط موثر هستند.

آیا عفونت بعد از سزارین می‌تواند باعث چسبندگی رحم شود؟

بله، عفونت‌های پس از سزارین، به ویژه عفونت‌های لگنی یا رحمی، می‌توانند باعث التهاب و آسیب به بافت داخلی رحم شوند. این التهاب موجب ایجاد زخم و بافت اسکار شده و در نتیجه احتمال تشکیل چسبندگی رحم افزایش می‌یابد.

آیا چسبندگی رحم تنها در زنان دارای سزارین رخ می‌دهد؟

خیر، چسبندگی رحم محدود به زنان پس از سزارین نیست و می‌تواند در هر زنی که جراحی یا دست‌کاری داخل رحم انجام داده باشد، رخ دهد. این شامل عمل‌هایی مثل کورتاژ، برداشتن فیبروم، سونوهیستروگرافی‌های تهاجمی یا حتی عفونت‌های شدید رحمی است که باعث آسیب به لایه داخلی رحم و تشکیل بافت اسکار می‌شود