پولیپ رحم چیست و چه علائمی دارد؟ انواع، علل و روش‌های تشخیص

پولیپ رحم چیست؟

پولیپ رحم زمانی ایجاد می‌شود که رشد سلول‌های دیواره داخلی رحم (آندومتر) از حالت طبیعی خارج شده و توده‌هایی کوچک و معمولا غیرسرطانی (خوش خیم) را تشکیل می‌دهند. به این توده‌ها، پولیپ آندومتر یا پولیپ رحم گفته می‌شود. این عارضه یکی از دلایل شایع خونریزی‌های غیرطبیعی از واژن، به ویژه در زنان میانسال یا پس از یائسگی است.

در اغلب موارد حدود ۹۵ درصد، پولیپ‌های رحم خوش‌خیم هستند و علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، برخی زنان ممکن است با علائمی مانند قاعدگی‌های نامنظم، لکه‌بینی بین دو پریود یا حتی دردهای لگنی مواجه شوند. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض احتمالی، به ویژه در زنان دارای سابقه ناباروری یا خونریزی‌های طولانی مدت، جلوگیری کند.

انواع پولیپ رحم

این پولیپ‌ها انواع مختلفی دارند که بر اساس ساختار سلولی، شکل و محل قرارگیری‌شان دسته بندی می‌شوند. شناخت دقیق هر نوع پولیپ، علائم و ویژگی‌های آن اهمیت زیادی در تشخیص صحیح و انتخاب روش درمان مناسب دارد، در ادامه به معرفی و توضیح انواع مختلف پولیپ‌های رحم می‌پردازیم.

• پولیپ غده‌ای:این نوع پولیپ عمدتاً از سلول‌های استرومایی تشکیل شده و دارای تعداد کمی غدد است. معمولا در زنان جوان شایع‌تر است.
• پولیپ فیبری: از بافت همبند یا فیبروز ساخته شده و اغلب در زنان بالای ۴۵ سال مشاهده می‌شود.
• پولیپ پیش سرطانی (آدنوماتوز): این پولیپ شامل حجم بیشتری از غدد است و ریسک بالایی برای تبدیل شدن به تومور سرطانی دارد.
• پولیپ جفت: در اثر باقی ماندن بخش‌هایی از جفت در رحم پس از زایمان سخت، سقط یا کورتاژ ناقص ایجاد می‌شود.
• پولیپ ساقه‌دار (پدانکوله): این پولیپ با یک پایه باریک به دیواره رحم متصل بوده و معمولا به داخل حفره رحم آویزان می‌شود.
• پولیپ بدون ساقه (سِسیل): سطح این پولیپ صاف است و به‌صورت مستقیم به دیواره رحم چسبیده است و پایه‌ای ندارد.
• پولیپ آندومتریال: در لایه داخلی رحم رشد می‌کند و به پولیپ‌های آندومتر معروف است.
• پولیپ سرویکال: روی دهانه رحم (سرویکس) تشکیل می‌شود که قسمت اتصال رحم به واژن است.
• پولیپ عملکردی: این پولیپ‌ها معمولا به دلیل تخمک‌گذاری غیرطبیعی و تغییرات هورمونی در رحم ایجاد شده و اغلب در دوره پیش از یائسگی رخ می‌دهند.
• پولیپ کیستیک: نوعی پولیپ است که منشأ آن پولیپ غده‌ای است و ساختاری کیستیک دارد.
• پولیپ هایپرپلاستیک: این پولیپ‌ها دچار تغییرات هیپرپلازی آندومتر هستند و در صورت وجود آتیپی، پیش‌سرطانی محسوب می‌شوند.
• پولیپ آتروفیک: معمولا در زنان یائسه دیده می‌شود و ناشی از تحلیل رفتن بافت رحم است.

علائم پولیپ رحم 

پولیپ رحم، به ویژه پولیپ‌های آندومتر، ممکن است بدون هیچ نشانه‌ای در بدن شکل بگیرند و تنها طی معاینه با سونوگرافی تشخیص داده شوند. با این حال، در بسیاری از موارد، این توده خوش‌خیم باعث بروز علائمی می‌شوند که بسته به اندازه، تعداد، محل قرارگیری پولیپ‌ها متفاوت است.

رایج‌ترین پولیپ رحم شامل موارد زیر هستند:

• خونریزی غیرطبیعی رحم
• قاعدگی سنگین و طولانی
• لکه بینی مکرر
• قاعدگی نامنظم 
• درد و گرفتگی لگنی
• ناباروری یا سقط مکرر
• ترشحات غیر طبیعی

نکته مهم این است که بسیاری از این علائم با بیماری‌های دیگر زنان نیز مشترک هستند. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، مشاوره با پزشک متخصص زنان برای بررسی دقیق و تشخیص علت اصلی ضروری است.

علت بروز پولیپ رحم

شناخت دلایل زمینه‌ساز بروز پولیپ رحم نقش مهمی در پیشگیری، کنترل و درمان به‌موقع این بیماری دارد. از تغییرات هورمونی گرفته تا عوامل ژنتیکی، مجموعه‌ای از شرایط می‌توانند زمینه را برای رشد این توده‌های خوش‌خیم در رحم فراهم کنند. در ادامه با مهم‌ترین علل ایجاد پولیپ رحم آشنا خواهیم شد.

• عدم تعادل هورمونی 

هورمون استروژن نقش مهمی در کنترل رشد بافت اندومتر دارد. زمانی که سطح این هورمون بیش از حد افزایش یابد، می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌ها و در نتیجه تشکیل پولیپ شود.

• سن و تغییرات ناشی از یائسگی

بیشتر موارد پولیپ رحم در زنان بین ۴۰ تا ۵۰ سال یا در دوران پیش‌یائسگی رخ می‌دهد. در این مرحله از زندگی، تغییرات شدید هورمونی بدن را مستعد ابتلا به این عارضه می‌کند.

• چاقی و اضافه وزن

افزایش وزن به‌ویژه در ناحیه شکمی باعث افزایش تولید استروژن از طریق بافت چربی می‌شود. همین مسئله، زمینه‌ساز ایجاد پولیپ در رحم می‌گردد.

• ابتلا به دیابت یا فشار خون بالا

بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون مزمن می‌توانند احتمال تشکیل پولیپ رحم را بیشتر کنند.

• مصرف برخی داروهای خاص مانند تاموکسیفن

تاموکسیفن، دارویی که برای درمان سرطان سینه تجویز می‌شود، عملکردی مشابه استروژن در رحم دارد و ممکن است با تحریک بافت‌ها باعث ایجاد پولیپ شود.

روش تشخیص پولیپ رحم در زنان

روش‌های مختلفی برای شناسانی پولیپ رحم وجود دارد که از معاینه ساده تا تصویربرداری نمونه‌برداری‌های تخصصی را شامل می‌شود با توجه به تشخیص پزشک و تایید پولیپ در صورت لوزم درمان را آغاز کند. در ادامه با مهم‌ترین روش‌های تشخیص پولیپ رحم بیشتر آشنا شویم.

• بررسی سوابق پزشکی
• سونوگرافی ترانس واژینال
• هیستروسکوپی
• نمونه برداری اندومتر

نتیجه‌گیری

پولیپ رحم مشکلی شایع و معمولا خوش‌خیم است که می‌تواند باعث خونریزی غیرطبیعی و ناباروری شود. شناخت علل و علائم آن در تشخیص به‌موقع بسیار اهمیت دارد. با استفاده از روش‌های تشخیصی مانند سونوگرافی و هیستروسکوپی، امکان شناسایی سریع پولیپ‌ها فراهم شده است. مراجعه به پزشک و انجام بررسی‌های دقیق، کلید پیشگیری از عوارض احتمالی و حفظ سلامت رحم محسوب می‌شود.

اگر دچار علائمی مثل خونریزی غیرطبیعی رحم، دردهای مزمن لگنی یا مشکلات باروری هستید، لازم است حتماً با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید. تشخیص دقیق پولیپ رحم اغلب نیاز به معاینه تخصصی، سونوگرافی واژینال یا هیستروسکوپی دارد؛ بنابراین مراجعه به متخصصان با تجربه در حوزه زنان و زایمان یا کلینیک‌های تخصصی زنان می‌تواند مسیر درمانی موثرترین را برای شما رقم بزند. همچنین اگر در فکر بارداری هستید و با مشکلاتی مثل تاخیر در لقاح مواجه‌اید، مشورت با یک متخصص نازایی نیز توصیه می‌شود. برای آشنایی با پزشکان مورد تایید، می‌توانید از لیست زیر استفاده کنید.

سوالات متداول

 آیا پولیپ رحم سرطان‌زا است؟

خیر بیشتر پولیپ‌های رحم خوش‌خیم هستند. با این حال در مواردی ممکن است این پولیپ‌ها تبدیل به ضایعات پیش سرطانی تبدیل شوند.

آیا پولیپ رحم  بر بارداری تاثیر می‌گذارد؟

وجود پولیپ می‌تواند بر لانه‌گزینی جنین تأثیر بگذارد و احتمال سقط را افزایش دهد. برداشتن پولیپ در برخی موارد می‌تواند شانس بارداری را افزایش دهد.

پولیپ رحم می‌تواند پس از درمان عود کند؟

در برخی از موارد پولیپ رحم ممکن است دوباره رشد کند.

امکان بروز پولیپ رحم در دختران جوان هم وجود دارد؟

هرچند بروز پولیپ رحم در دختران جوان نادر است، اما در برخی موارد ممکن است دیده شود و نیاز به درمان دقیق و تحت نظر پزشک دارد