قاعدگی نامنظم در دختران چه علتی دارد؟

نامنظم بودن قاعدگی در دختران نوجوان که در ابتدای دوران بلوغ خود به سر می برند، امری طبیعی بوده و جای نگرانی در رابطه با آن وجود ندارد. اگر در کنار قاعدگی نامنظم، نشانه های دیگری از اختلالات سلامتی مثل سردرد یا دردهای شدید شکمی مشاهده نمی کنید، می توانید خاطر خود را از این بابت آسوده نگه دارید. 

با این وجود قاعدگی نامنظم در دختران نوجوان می تواند برای آنان چالش برانگیز باشد. بیشترین چیزی که در این دوران اهمیت دارد، داشتن آگاهی های لازم در این خصوص و همچنین درک و همدلی والدین است. در این مقاله به طور کامل درباره ی روند طبیعی قاعدگی، نشانه های قاعدگی نامنظم، عوارض و راهکارهای درمان آن توضیحاتی کاربردی ارائه کرده ایم. 

پریود چیست؟

بدن زنان بعد از رسیدن به سن بلوغ، تغییرات زیادی پیدا می کند. یکی از این تغییر ها، تخمک گذاری و آماده شدن بدن برای بارداری است. در رحم زنان، هر ماه تخمک آزاد می شود تا در صورت انجام آمیزش جنسی، تخمک بارور شده و جنین شکل بگیرد. در این حین در دیواره ی داخلی رحم،‌لایه ای تشکیل می شود تا در صورت تشکیل نطفه، آن را درون خود نگه دارد. وقتی تخمک بارور نشود، این لایه ی تشکیل شده تخریب می شود و به صورت لخته های خون از واژن خارج می گردد. این خونریزی که ممکن است بین ۳ تا ۷ روز طول بکشد، پریود یا قاعدگی نام دارد.

قاعدگی نامنظم چیست؟

چرخه طبیعی قاعدگی در زنان، معمولا بین ۲۱ تا ۳۵ روز است و هر نوبت طبیعی قاعدگی می تواند از ۳ تا ۷ روز طول بکشد. چرخه قاعدگی، یعنی فاصله اولین روز پریود این ماه تا اولین روز پریود در ماه بعد. 

وقتی این چرخه از نظم خاصی پیروی نکرده و فاصله بین پریود ها کمتر یا بیشتر از بازه ای که گفتیم باشد، موضوع قاعدگی نامنظم مطرح می شود. 

در قاعدگی نامنظم، ممکن است چرخه قاعدگی فرد در یک ماه ۲۴ روز و در ماه بعد ۴۲ روز باشد!

مشکل نامنظم بودن قاعدگی یک پدیده ی بسیار متداول است. خصوصا در بین دختران نوجوانی که تازه به دوران بلوغ وارد شده یا در سالهای اولیه ی آن به سر می برند…

قاعدگی نامنظم در دختران نوجوان ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مثل: تغییرات وزنی، ژنتیک، استرس و یا یک بیماری باشد. در کل، قاعدگی های نامنظم در نوجوانان معمولا خطرناک و نگران کننده نیستند.

علائم قاعدگی نامنظم در دختران

اولین نشانه قاعدگی نامنظم در دختران، تغییر تاریخ پریودی در هر سیکل است.

گُرگرفتگی و تب و لرز در چرخه قاعدگی، نشانه ای از پریودی نامنظم می باشد.

در پی پریودی نامنظم، میزان هورمون های زنانه تغییر می کنند. به این ترتیب ممکن است خلق و خوی شما  تغییر کند. بداخلاقی، پرخاشگری و بی حوصلگی از جمله علائم قاعدگی نامنظم در دختران است.

اختلال در خواب و دیر خوابیدن یکی از دلایل تغییرات چرخه قاعدگی است. دیر خوابیدن شما در طول روز باعث می شود شما حوصله انجام هیچ کاری را نداشته باشید.

قاعدگی نامنظم در دختران ممکن است باعث افزایش دمای بدن و تعریق شبانه شود.

واژن در اثر پریود نشدن، می تواند خشک شود. واژن خشک، حساس تر است و آمادگی بیشتری برای عفونت و بیماری دارد.

 با داشتن هر یک از این نشانه ها بهتر است به پزشک زنان مراجعه کنید. پزشک پس از تشخیص مشکل، روش درمانی مناسبی را برای شما در نظر خواهد گرفت.

علت قاعدگی نامنظم در دختران نوجوان

اکثر دختران بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی، با اولین تجربه ی قاعدگی خود مواجه می شوند.البته گاهی اوقات تحت تاثیر عوامل اقلیمی، آب و هوایی، ژنتیکی و … ممکن است این اتفاق زودتر یا دیرتر رخ دهد. معمولا از اولین نوبت قاعدگی تا دو سال پس از آن، نامنظم بودن قاعدگی در دختران نوجوان امری طبیعی است.

بنابراین در این  دوره زیاد چشم انتظار قاعدگی های منظم نباشید!

برای مثال: ممکن است سیکل یا چرخه ی اولین قاعدگی ۲۴ روز باشد و ماه های بعد کمتر یا بیشتر از این مدت طول بکشد. و یا حتی در بعضی ماه ها کلا پریود اتفاق نیفتد.

در ابتدای دوران بلوغ چرخه قاعدگی در حال آماده سازی و شکل گیری است که فرآیند ثابت شدن آن در بعضی ها ممکن است حتی بیشتر از دو سال طول بکشد و برای بعضی ها هیچوقت اتفاق نیفتد!

گاهی اوقات قاعدگی نامنظم در اثر عواملی بجز رشد و بلوغ طبیعی رخ میدهد. این عوامل عبارتند از:

• مصرف بعضی از داروها
• ورزش های حرفه ای وسنگین
• عدم دریافت کالری و مواد مغذی به میزان کافی
• کمبود وزن
• اضافه وزن
• مصرف دخانیات
• استرس

علاوه بر این موارد، عدم تعادل هورمون های بدن می تواند منجر به قاعدگی نامنظم در دختران نوجوان شود. مثلا کم کاری یا پرکاری تیروئید از همین موارد هستند.

بالا بودن سطح هورمون آندروژن که عامل رویش موهای زائد ضخیم در نواحی صورت، چانه، سینه و نقاط دیگر بدن است، می تواند منجر به نامنظم شدن قاعدگی و یا حتی عدم وقوع آن در دختران شود.

آیا قاعدگی نامنظم در دختران خطرناک است؟

با توجه به اینکه قاعدگی نامنظم در سالهای ابتدایی دوران بلوغ پدیده ای طبیعی است، می توان گفت که عارضه ی نگران کننده ای محسوب نمیشود. ولی اگر نشانه های دیگری مثل درد یا خونریزی شدید در فرد وجود داشته باشد، تصمیم عاقلانه تر این است که برای بررسی بیشتر به متخصص زنان و زایمان مراجعه شود.

آیا قاعدگی نامنظم در دختران موجب نازایی می شود؟

پریودی نامنظم در دختران به هیچ عنوان باعث نازایی نمی شود. بنابراین جای هیچ نگرانی از این نظر نیست. پیش از اینکه استرس بگیرید، بهتر است پیگیر درمان شوید. یکی از دلایل بروز چنین مشکلی، وجود فیبروم رحم است. فیبروم های خارجی موجب مختل شدن پریودی می شوند. گاهی هم ممکن است موجب قطع شدن قاعدگی شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله درمان فیبروم رحم مراجعه کنید.

البته علت قاعدگی نامنظم در دختران گاهی ناشی از تنبلی تخمدان و یا پلی کیستیک تخمدان می باشد. تنبلی تخمدان به سادگی با پیگیری یک رژیم غذایی مناسب و برخی مکمل ها قابل درمان است. پلی کیستیک تخمدان به نوبه خود برای شما مشکلاتی ایجاد می کند اما در مراحل اولیه خطرناک نیست. بیش از هر چیز نیاز به پیگیری و درمان دارد. پس اگر با قاعدگی نامنظم روبرو شدید، به هیچ عنوان سمت و سوی نازایی به آن ندهید.

 

علت پریود نشدن طولانی مدت چیست؟

دخترانی که بعد از سن ۱۵ سالگی همچنان پریود نشوند، مبتلا به آمنوره هستند. 

آمنوره دو نوع اولیه و ثانویه دارد:

• در آمنوره اولیه،‌همانطور که گفته شد تا بعد از ۱۵ سالگی پریود اتفاق نمی افتد.

• اگر زنان برای ۳ ماه پی در پی یا بیشتر، پریود نشوند، آمنوره ثانویه رخ داده است.

البته اگر پریود نشدن در اثر بارداری اتفاق افتاده باشد کاملا طبیعی است و  اختلال محسوب نمی شود.

 

درمان قاعدگی های نامنظم در دختران نوجوان

در صورتی که قاعدگی های نامنظم در دختران نوجوان که تازه به سن بلوغ رسیده اند، ناشی از یک علت اساسی و یک بیماری نباشد، نیاز به درمان خاصی ندارد. در این مواقع متخصصین زنان و زایمان معمولا از طریق اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی و فعالیت های ورزشی برای بهبود و کنترل آن اقدام میکنند.

در مواردی که قاعدگی نامنظم باعث آزار نوجوانان و برهم خوردن نظم زندگی آنان شود،‌ می توان روی هورمون درمانی و مصرف قرص های تجویز شده توسط پزشک نیز  حساب کرد.

در مواردی که نامنظم بودن قاعدگی ناشی از اختلالات تیروئید، کم خونی، و یا آندومتریوز باشد، طبق صلاحدید پزشک مناسب ترین روش درمان که بیشترین نتیجه را به همراه داشته باشد، در پیش گرفته خواهد شد.

درمان خانگی قاعدگی نامنظم در دختران

برای قاعدگی نامنظم در دختران می توان از درمان های خانگی استفاده کرد. بهتر است از رژیم غذایی شروع کنیم. در رژیم غذایی خود می بایست کربوهیدرات ها و چربی های سالم را بگنجانید.

رژیم غذایی سالم داشته باشید

برای درمان قاعدگی نامنظم در دختران بهتر است از مصرف فست فود خودداری کنید. به جای آن از غذاهای مغذی استفاده کنید و تغذیه سالمی داشته باشید.

غذاهای فیبردار بخورید

غذاهای فیبردار سرشار از کربوهیدرات هستند. کربوهیدرات ها نه تنها فیبر، بلکه قند و نشاسته مورد نیاز بدن را نیز تامین می کنند. مصرف مواد مغذی به تنظیم هورمون های مهم بدن مانند هورمون های تولید مثل کمک می کند.

چربی های سالم را حذف نکنید

برای درمان قاعدگی نامنظم در دختران بهتر است چربی های سالم را حذف نکنید. چربی های سالم در گردو، ماهی، روغن های گیاهی و دانه کتان به وفور وجود دارند. بدن شما می بایست به میزان ۲۰ الی ۳۵ درصد در روز، کالری را از این چربی ها دریافت کند.

ویتامین D بخورید

ویتامین D باعث می شود بدن شما کلسیم را به خوبی جذب کند و تخمک گذاری را تقویت کند. اگر آزمایشات شما نشان می دهد که کمبود ویتامین D دارید، باید قرص آن را مصرف کنید. نور خورشید از جمله منابع مهم ویتامین دی است. روزانه سعی کنید یک الی دو ساعت در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.

آناناس بخورید

التهاب ها یکی از دلایل بروز قاعدگی نامنظم در دختران هستند. آناناس آنزیم های مفیدی مانند برومیلن دارد که برای درمان التهاب در خانمها مفید است. التهاب های ناشی از پریودی نامنظم با آناناس قابل درمان است.

ورزش کنید

تحرک و ورزش بسیاری از مشکلات جسمی و روحی را درمان می کند. انجام برخی حرکت های ورزشی به صورت روزانه می تواند بیماریهای زیادی را برطرف کند. ورزش هایی مانند یوگا را فراموش نکنید. آنها علاوه بر درمان به کنترل استرس کمک می کنند.

به اندازه کافی استراحت کنید

زمانی که به اندازه استراحت نمی کنید، بدن شما آمادگی بیشتری برای مریض شدن خواهد داشت. بنابراین به اندازه استراحت کنید و به اندازه بخوابید تا هرگونه بیماری را بدرقه کنید.

وزن خود را کاهش دهید

افزایش وزن تاثیر مستقیمی بر قاعدگی نامنظم در دختران دارد. برای اینکه بتوانید این مشکل را درمان کنید، سعی کنید وزن خود را کاهش دهید. البته در صورتی که اضافه وزن دارید، این کار را انجام دهید. اگر وزن و قد شما متناسب است، نیازی به کاهش وزن ندارید.

استرس را کنترل کنید

در صورتی که فشار زندگی، تحصیلی و هر مسئله دیگری موجب استرس شما می شود، آن را مدیریت کنید. استرس عامل مهمی در بروز بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های زنان است. با داشتن یک مدیریت صحیح بر آن می توانید بسیاری از بیماری ها را درمان کنید. برای کنترل استرس بهتر است مدیتیشن را شروع کنید.

داروهای سنتی مصرف کنید

داروهای سنتی مانند زردچوبه، ریشه شیرین بیان و پنج انگشت، درمان های سنتی برای قاعدگی نامنظم هستند. ریشه شیرین بیان و پنج انگشت را می توانید به صورت دمنوش استفاده کنید.

عوارض قاعدگی نامنظم در دختران نوجوان

قاعدگی نامنظم در دختران ممکن است تاثیرات منفی روی سلامت جسمانی آن ها داشته باشد. موارد زیر مشکلاتی هستند که در اثر قاعدگی نامنظم ایجاد و یا تشدید می شوند:

• کم خونی 

دخترانی که در دوران قاعدگی دچار خونریزی های شدید می شوند، یا سیکل پریود آنها زودتر اتفاق می افتد به دلیل اینکه حجم زیادی خون از دست می دهند، در معرض خطر ابتلا به کم خونی قرار دارند.

• ضعیف شدن استخوان ها

یکی از دلایل نامنظم بودن قاعدگی و یا پریود نشدن ها، پایین آمدن سطح هورمون استروژن در بدن است. یکی از کارکرد های مهم هورمون استروژن، کمک به جذب کلسیم و تقویت استخوان ها است. بنابراین، قاعدگی نامنظم می تواند در طولانی مدت خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکنندگی آن ها را به دنبال داشته باشد.

• مشکلات باروری

قاعدگی نامنظم در ابتدای دوران بلوغ طبیعی است؛ اما اگر این عارضه تا سالهای بعد از آن نیز ادامه پیدا کند باعث بروز مشکلات باروری خواهد شد. زیرا قاعدگی نامنظم نشان می دهد که روند تخمک گذاری درست انجام نمی شود!