فیبروم رحم در بارداری - علائم، خطرات و درمان

علائم فیبروم رحم در دوران بارداری

در بسیاری از موارد، فیبروم رحم در دوران بارداری بدون علامت باقی می‌ماند و به صورت اتفاقی در سونوگرافی‌ها تشخیص داده می‌شود. اما گاهی اوقات، به ویژه زمانی که اندازه فیبروم بزرگ باشد یا رشد آن سریع انجام شود، ممکن است علائم مختلفی بروز کند که لازم است مورد توجه قرار گیرد. در ادامه با شایع ترین و جدی ترین علائم فیبروم در بارداری آشنا می‌شویم:

• درد شکم یا لگن: یکی از رایج ترین علائم فیبروم در بارداری، احساس درد در ناحیه شکم و لگن است که معمولا شبیه دردهای قاعدگی توصیف می‌شود. این درد ممکن است در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد، اما در سه ماهه اول یا سوم شایع‌تر است.
• احساس فشار یا سنگینی در ناحیه شکم: رشد فیبروم و افزایش جریان خون به آن، ممکن است منجر به ایجاد فشار روی رحم یا اندام‌های مجاور شود. این حالت می‌تواند باعث احساس سنگینی، پُری یا حتی ناراحتی در ناحیه شکم و لگن شود. در برخی موارد، مشکلاتی مانند سوءهاضمه یا تکرر ادرار نیز دیده می‌شود.
• خونریزی واژینال: وجود فیبروم ممکن است در برخی از زنان باردار با خونریزی خفیف یا لکه‌ همراه باشد، به ویژه در سه ماهه اول. طبق برخی مطالعات، حدود 11 درصد از زنان مبتلا به فیبروم دچار لکه بینی، 59 درصد درد، و نزدیک به 30 درصد نیز هم زمان هر دو علامت را تجربه کرده‌اند. خونریزی در بارداری نیازمند بررسی دقیق پزشکی است.
• تکرر ادرار یا سختی در تخلیه مثانه: بزرگ شدن فیبروم می‌تواند فشار زیادی به مثانه وارد کند. این فشار ممکن است موجب شود فرد نیاز به ادرار مکرر داشته باشد یا در تخلیه کامل مثانه با مشکل مواجه شود.

خطرات فیبروم رحم در دوران بارداری

اگرچه فیبروم رحم در بسیاری از بارداری‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد ممکن است باعث عوارض جدی برای مادر و جنین شود. تشخیص زودهنگام، سونوگرافی منظم و مراقبت دقیق توسط متخصص زنان، نقش مهمی در مدیریت این خطرات دارد.

1.  سقط جنین
   وجود فیبروم رحم به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری، می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. این احتمال به‌ویژه در مواردی که فیبروم‌ها داخل دیواره رحم یا نزدیک محل لانه‌گزینی جفت قرار دارند، بیشتر است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که احتمال سقط در این شرایط تا دو برابر افزایش می‌یابد.
2. زایمان زودرس و پارگی زودرس کیسه آب
   فشار ناشی از فیبروم یا تحریک انقباضات رحمی می‌تواند باعث پارگی زودهنگام کیسه آب و در نهایت منجر به زایمان پیش از موعد شود. این موضوع به‌ویژه زمانی اتفاق می‌افتد که فیبروم‌ها بزرگ یا چندگانه باشند و فضای رحم را محدود کنند.
3. موقعیت غیرطبیعی جنین
   فیبروم‌های بزرگ یا با جای‌گیری نامناسب ممکن است شکل و فضای داخلی رحم را تغییر دهند. این تغییرات می‌توانند موجب قرارگیری نادرست جنین شوند، مانند حالت بریچ (سر بالا) یا دیگر ناهنجاری‌های وضعیتی که ممکن است بر نوع زایمان تاثیر بگذارند. معمولا این وضعیت با سونوگرافی‌های منظم تحت کنترل قرار می‌گیرد.
4. افزایش احتمال زایمان سزارین
   وجود فیبروم‌هایی که در مسیر دهانه رحم یا کانال زایمانی قرار دارند، ممکن است زایمان طبیعی را غیرممکن سازند. تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال سزارین در زنان مبتلا به فیبروم، تا ۶ برابر بیشتر از دیگران است، به‌ویژه اگر فیبروم بزرگ و پرخطر باشد.
5. رشد ناکافی جنین یا وزن پایین در هنگام تولد
   در مواردی که فیبروم‌ها بزرگ هستند یا در موقعیتی قرار دارند که فضای رشد جنین را محدود می‌کنند، ممکن است نوزاد دچار تاخیر در رشد داخل رحمی شده و با وزن کمتر از حد طبیعی به دنیا بیاید. البته این خطر در فیبروم‌های کوچک یا بدون علامت بسیار کمتر است.

روش‌های درمان فیبروم رحم در دوران بارداری

در دوران بارداری، درمان فیبروم رحم بیشتر بر پایه کنترل علائم و پیشگیری از بروز عوارض انجام می‌گیرد. از آن‌جا که بسیاری از درمان‌های تهاجمی در این دوران محدود یا ممنوع هستند، رویکرد پزشکان معمولا محافظه کارانه و با تمرکز بر مراقبت‌های حمایتی است. در ادامه با مهم‌ترین روش‌های مدیریت فیبروم در بارداری آشنا می‌شویم:

1. مدیریت محافظه کارانه
   اولین و رایج‌ترین روش درمانی در بارداری، مدیریت غیرجراحی و مراقبتی است که شامل مواردی می‌شود استراحت کافی، مصرف مایعات و پرهیز از فعالیت‌های سنگین، و استفاده از داروهای مسکن بی‌خطر مانند استامینوفن جهت کاهش درد
   اجتناب از مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مگر در موارد ضروری و با تجویز پزشک، به‌ویژه در سه ماهه سوم به دلیل خطرات احتمالی برای جنین.
2.  استفاده محدود از داروهای غیر جراحی
   در مواردی که درد شدیدتر باشد، ممکن است نیاز به مصرف داروهای قوی‌تری باشد. با این حال، تجویز این داروها باید با احتیاط کامل و زیر نظر پزشک صورت گیرد، چرا که برخی داروها ممکن است بر سلامت جنین تاثیر بگذارند. در شرایط خاص، حتی از بی‌حسی اپیدورال نیز برای کنترل درد استفاده می‌شود.
3. برداشتن فیبروم حین عمل سزارین
   در برخی موارد، چنانچه فیبروم در زمان زایمان سزارین مزاحمت ایجاد کند یا در دسترس باشد، پزشک می‌تواند آن را هم زمان خارج کند. البته این روش فقط در شرایط خاص و با صلاحدید پزشک انجام می‌شود.
4. پیگیری مداوم با سونوگرافی
   یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان در بارداری، پایش منظم فیبروم و بررسی وضعیت جفت و جنین از طریق سونوگرافی است. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا در صورت بروز تغییرات نگران کننده، اقدامات لازم را به موقع انجام دهد.

نتیجه گیری

فیبروم رحم در بارداری اغلب بی‌خطر است اما در برخی موارد می‌تواند عوارضی مانند سقط، زایمان زودرس یا سزارین ایجاد کند. تشخیص به موقع و پیگیری منظم با سونوگرافی و مراقبت پزشکی، درمان در دوران بارداری بیشتر محافظه کارانه است و با کنترل علائم و پیشگیری از عوارض همراه است تا مادر و جنین در سلامت باقی بمانند.

فیبروم رحم در دوران بارداری یکی از نگرانی‌های رایج در زنان است که در صورت بی‌توجهی، ممکن است روند بارداری را دچار اختلال کند. تشخیص به موقع و مدیریت تخصصی آن نیاز به پزشکانی دارد که در حوزه زنان، زایمان و نازایی تجربه کافی داشته باشند. در مطب‌ چی می‌توانید با مراجعه به لیست بهترین متخصص زنان، زایمان و نازایی، پزشک مورد نظر خود را بر اساس سوابق، تخصص و رضایت بیماران انتخاب کرده و به‌صورت مستقیم نوبت رزرو کنید.

انتخاب پزشک آگاه و متعهد، مهم‌ترین قدم برای حفظ سلامت مادر و جنین اس

سوالات متداول

آیا فیبروم رحم در دوران بارداری رشد می‌کند؟

البته، در برخی موارد فیبروم‌ها در دوران بارداری رشد می‌کنند که اغلب به دلیل افزایش هورمون استروژن در سه‌ماهه اول اتفاق می‌افتد. با این حال، بیشتر فیبروم‌ها در این دوره ثابت می‌مانند و پس از زایمان اندازه‌شان کاهش پیدا می‌کند.

آیا می‌توان با فیبروم رحم زایمان طبیعی داشت؟

بله، بسیاری از زنان دارای فیبروم رحم قادر به زایمان طبیعی هستند. اما در برخی شرایط، فیبروم‌ها ممکن است موقعیت جنین را تغییر داده یا مسیر کانال زایمان را مسدود کنند که در این صورت احتمال انجام سزارین افزایش می‌یابد.

آیا فیبروم رحم باعث سقط جنین می‌شود؟

بله، در برخی موارد، فیبروم رحم می‌تواند باعث افزایش خطر سقط جنین شود، به‌ویژه اگر فیبروم در داخل دیواره رحم یا نزدیک محل لانه‌گزینی جفت قرار داشته باشد.

آیا وجود فیبروم رحم در بارداری خطرناک است؟

در بیشتر موارد، فیبروم رحم در دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما گاهی اوقات ممکن است با عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس یا افزایش احتمال سزارین همراه باشد. این عوارض معمولا زمانی رخ می‌دهند که فیبروم‌ها بزرگ باشند یا در نزدیکی دهانه رحم رشد کرده باشند