از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است

بارداری خارج رحم

بارداری خارج از رحم یکی از شرایط اورژانسی و مهم در سلامت باروری زنان است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده به‌جای رحم، در لوله‌های فالوپ یا به‌ ندرت در دیگر بخش‌های بدن مستقر شود. از آنجایی که فضای کافی برای رشد جنین در این نواحی وجود ندارد، بارداری ادامه پیدا نمی‌کند و اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند جان مادر را تهدید کند. آگاهی از علائم هشدار، نشانه‌های اولیه و راه‌های تشخیص، کلید اصلی در نجات جان و حفظ سلامت باروری زنان است.

در ادامه با استفاده از منابع معتبر داخلی و بین‌المللی، بررسی می‌کنیم که از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است و چه اقداماتی در صورت مواجهه با آن ضروری است.

نشانه‌های اولیه بارداری خارج رحمی

نشانه‌های اولیه بارداری خارج از رحم اغلب در هفته‌های نخست بارداری ظاهر می‌شوند و ممکن است با علائم بارداری طبیعی اشتباه گرفته شوند. مهم‌ترین این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• درد خفیف یا فشار در یک طرف شکم یا لگن
• لکه‌بینی یا خونریزی سبک اما غیرمعمول

• احساس ضعف یا سرگیجه در اوایل بارداری
• تهوع و تغییرات هورمونی مشابه بارداری طبیعی

این علائم معمولاً مبهم‌اند و به همین دلیل تشخیص اولیه دشوار است. اما ترکیب چند نشانه با هم می‌تواند احتمال بارداری خارج رحمی را تقویت کند.

علائم هشدار بارداری خارج از رحم که نباید نادیده گرفت

در برخی موارد، علائم شدیدتر و هشداردهنده‌ای بروز می‌کنند که نیازمند مراجعه فوری هستند:

• درد شدید و مداوم شکم یا لگن که معمولاً در یک سمت متمرکز است.
• خونریزی غیرطبیعی و تیره‌رنگ واژینال که با پریود طبیعی تفاوت دارد.
• درد ناگهانی در شانه یا گردن که می‌تواند نشانه خونریزی داخلی باشد.
• سرگیجه شدید، افت فشار خون یا بیهوشی در موارد پیشرفته.

این علائم نشان می‌دهند که ممکن است لوله فالوپ دچار پارگی شده باشد؛ شرایطی که تهدید کننده حیات است و نیاز به اقدام فوری دارد.

درد شکم در بارداری خارج رحمی چگونه است؟

درد شکم در بارداری خارج رحمی یکی از شاخص‌ترین علائم است. این درد معمولاً در یک سمت شکم احساس می‌شود و ماهیتی متفاوت از دردهای معمول بارداری دارد. شدت آن ممکن است از درد خفیف و متناوب تا درد شدید و پایدار متغیر باشد.

در برخی زنان، درد به قسمت شانه یا پشت نیز منتقل می‌شود که معمولاً ناشی از تجمع خون در شکم و تحریک عصب‌های دیافراگم است. هرگونه درد شدید و غیرعادی در اوایل بارداری باید به‌عنوان یک علامت هشدار در نظر گرفته شود.

خونریزی غیرطبیعی در بارداری و ارتباط آن با بارداری خارج از رحم

خونریزی در اوایل بارداری همیشه نشانه مشکل نیست، اما در بارداری خارج رحمی معمولاً خونریزی غیرطبیعی دیده می‌شود. این خونریزی:

اغلب سبک‌تر یا تیره‌تر از خونریزی قاعدگی است.

ممکن است همراه با لخته یا با فواصل نامنظم بروز کند.

معمولاً با درد شکمی همراه است.

تفاوت اصلی آن با پریود طبیعی در رنگ تیره، میزان کم و همراهی با علائم دیگر مانند سرگیجه و درد شدید است.

علت بارداری خارج رحمی در زنان چیست؟

عوامل متعددی می‌توانند احتمال بروز بارداری خارج از رحم را افزایش دهند. مهم‌ترین علل عبارت‌اند از:

• آسیب یا التهاب در لوله‌های فالوپ بر اثر عفونت‌های لگنی یا بیماری‌های مقاربتی.
• سابقه جراحی شکمی یا لگنی که منجر به ایجاد بافت اسکار شود.
• بارداری با روش‌های کمک باروری مانند IVF.
• مصرف دخانیات که بر حرکت مژک‌های لوله‌های فالوپ اثر منفی می‌گذارد.
• وجود ناهنجاری‌های مادرزادی در ساختار رحم یا لوله‌ها.
• شناخت این عوامل به زنان کمک می‌کند تا در صورت داشتن سابقه یا ریسک بالا، مراقبت‌های بیشتری انجام دهند.

فرق بارداری طبیعی و بارداری خارج رحمی

تفاوت اصلی بین این دو نوع بارداری در محل لانه‌گزینی تخمک بارور شده است:

بارداری طبیعی: تخمک در رحم جایگزین شده و شرایط لازم برای رشد جنین وجود دارد.

بارداری خارج رحمی: تخمک در لوله فالوپ یا سایر نقاط غیرطبیعی مستقر می‌شود و امکان ادامه بارداری وجود ندارد.

در بارداری طبیعی علائم معمول مانند تهوع، حساسیت سینه‌ها و عقب افتادن قاعدگی مشاهده می‌شود. در حالی‌که در بارداری خارج رحمی علاوه بر این نشانه‌ها، علائمی مثل درد شدید شکم و خونریزی غیرطبیعی هم اضافه می‌شوند.

خطرات و عوارض بارداری خارج از رحم برای سلامتی

اگر بارداری خارج از رحم به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد:

• پارگی لوله فالوپ و خونریزی داخلی شدید
• شوک ناشی از افت فشار خون
• آسیب دائمی به سیستم تولیدمثل و کاهش توان باروری
• افزایش خطر بارداری خارج رحمی در آینده

به همین دلیل، آگاهی از علائم هشدار و مراجعه فوری به مراکز درمانی در صورت بروز علائم اهمیت زیادی دارد.

آیا بارداری خارج رحمی باعث ناباروری می‌شود؟

یکی از نگرانی‌های زنان این است که آیا بارداری خارج رحمی می‌تواند منجر به ناباروری شود. پاسخ به این سؤال وابسته به شرایط فردی است:

• اگر لوله‌های فالوپ آسیب شدید ببیند، امکان بارداری مجدد وجود دارد.
• در صورت برداشتن یک لوله، شانس بارداری کاهش می‌یابد اما از بین نمی‌رود.
• در مواردی که هر دو لوله آسیب ببینند، روش‌های کمک باروری می‌توانند گزینه مناسبی باشند.
• بنابراین بارداری خارج رحمی الزاماً به معنای ناباروری دائمی نیست.

احتمال بارداری بعد از خارج رحمی چقدر است؟

مطالعات نشان داده‌اند که بیش از نیمی از زنان پس از تجربه بارداری خارج از رحم، می‌توانند دوباره بارداری موفق داشته باشند. عواملی که بر این موضوع اثر می‌گذارند عبارت‌اند از:

• سلامت لوله‌های باقی‌مانده
• سن و وضعیت باروری زن
• درمان به موقع و صحیح در بارداری خارج رحمی قبلی

با مراقبت‌های مناسب و پیگیری پزشکی، شانس بارداری طبیعی در آینده همچنان بالا خواهد بود

سوالات متداول

اولین علائم بارداری خارج از رحم چیست؟

شایع‌ترین نشانه‌ها شامل درد یک‌طرفه لگن یا شکم، لکه‌بینی یا خونریزی غیرطبیعی واژینال و احساس فشار یا درد در شانه و مقعد است.

آیا بارداری خارج از رحم می‌تواند خود به خود برطرف شود؟

در برخی موارد محدود، ممکن است بارداری خارج از رحم به‌طور خودبه‌خود جذب شود، اما اغلب نیاز به درمان دارویی یا جراحی دارد.

آیا بارداری خارج از رحم می تواند به یک بارداری طبیعی تبدیل شود؟

خیر- بارداری خارج از رحم نمی‌تواند به یک بارداری طبیعی تبدیل شود زیرا تخمک در جایی قرار دارد که نمی‌تواند به طور صحیح رشد کند و باید متوقف شود تا از عوارض جدی جلوگیری شود.

آیا در بارداری خارج از رحم شکم بزرگ می‌شود؟

خیر، از آنجایی که جنین در رحم رشد نمی‌کند، معمولا در حاملگی خارج از رحم شکم بزرگ نمی‌شود.

خونریزی بارداری خارج از رحم چند روز ادامه دارد؟

خونریزی حاملگی خارج از رحم می‌تواند تا ۶ هفته پس از جراحی همچنان ادامه داشته باشد، اما لازم به ذکر است که بدانید اگر شدت خونریزی شما بیش از حد ممکن باشد باید به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.

در چه کسانی احتمال بارداری خارج از رحم افزایش پیدا می کند؟

احتمال بارداری خارج از رحم در زنانی با سابقه عفونت لگنی، جراحی یا آسیب لوله‌های فالوپ، مصرف سیگار، بارداری با آی‌وی‌اف و سابقه بارداری خارج از رحم بیشتر است.