بارداری خارج از رحم: از تشخیص تا درمان، هرآنچه باید بدانید

بارداری خارج از رحم یکی از اضطراری‌ ترین و خطرناک‌ ترین شرایط دوران بارداری است که اگر به‌ موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند زندگی مادر را تهدید کند. اما چطورتشخیص بارداری خارج از رحم را انجام دهیم؟ علائم آن چیست؟ آیا با عکس شکم یا عدد بتا می‌ توان آن را تشخیص داد؟ در این مطلب جامع از وب سایت مطب‌ چی، به تمام این سوالات تحت نظر بهترین دکتر زنان پاسخ می‌ دهیم و به شما کمک می‌ کنیم در صورت بروز این وضعیت، سریع و مطمئن عمل کنید.

بارداری خارج از رحم چیست؟

بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌ افتد که تخمک بارور شده به‌ جای رحم، در لوله فالوپ یا سایر نواحی لگن لانه‌ گزینی می‌ کند. این وضعیت قابل پیشرفت نیست و در صورت عدم تشخیص به‌ موقع می‌ تواند منجر به پارگی لوله، خونریزی داخلی و خطر مرگ شود.

از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است؟

اگر سابقه بیماری‌ های التهابی لگن، اندومتریوز یا جراحی لگنی دارید یا از روش‌های کمک‌ باروری استفاده می‌کنید، باید نسبت به علائم بارداری خارج از رحم بسیار هوشیار باشید.

علائم بارداری خارج از رحم

• درد شدید و یک‌ طرفه در پایین شکم
• خونریزی واژینال غیرطبیعی (با رنگ قهوه‌ای یا تیره)
• سرگیجه، ضعف یا بی‌حالی
• احساس درد در شانه (به دلیل خونریزی داخلی)
• احساس فشار یا ناراحتی در لگن

تفاوت علائم بارداری خارج از رحم با پریود

در حالی که پریود معمولا با درد دوطرفه، خونریزی منظم و قابل پیش‌بینی همراه است، بارداری خارج از رحم معمولا درد شدید در یک سمت، لکه‌ بینی غیرطبیعی و خونریزی سبک اما مداوم دارد.

اولین علائم بارداری خارج از رحم | شایع ترین علائم

در مراحل اولیه، بارداری خارج از رحم ممکن است کاملا بدون علامت باشد یا با نشانه‌ های مبهمی همراه باشد که به راحتی با علائم بارداری طبیعی یا پریود اشتباه گرفته می‌ شود.

شایع‌ترین علامت اولیه، درد مبهم یا تیرکشنده در یک سمت پایین شکم است. این درد ممکن است ابتدا خفیف باشد اما به‌ تدریج شدید تر شود، به‌ ویژه در صورت پیشرفت بارداری و فشار روی بافت‌ های اطراف.

همچنین ممکن است لکه‌ بینی یا خونریزی خفیف واژینال با رنگ قهوه‌ ای یا تیره مشاهده شود که معمولا در زمان‌ هایی رخ می‌ دهد که فرد انتظار پریود شدن دارد، اما با تفاوت در شدت و رنگ. این علائم معمولاً در هفته‌ های چهارم تا ششم بارداری ظاهر می‌ شوند. یعنی زمانی که هنوز اکثر زنان حتی سونوگرافی اولیه را انجام نداده‌ اند. در این بازه زمانی، پزشک ممکن است از ترکیب آزمایش خون برای اندازه‌ گیری سطح β-hCG و سونوگرافی واژینال استفاده کند تا وجود یا عدم وجود بارداری داخل رحم را بررسی کند. اگر سطح β-hCG بالا باشد اما در سونوگرافی کیسه بارداری داخل رحم دیده نشود، احتمال بارداری خارج از رحم قوت می‌ گیرد و باید پیگیری سریع صورت گیرد.

به همین دلیل، توصیه می‌ شود که هر زن بارداری، به‌ ویژه اگر سابقه بیماری‌ های لگنی یا کمک‌ باروری داشته، در صورت مشاهده هرگونه درد یا خونریزی خفیف با پزشک خود تماس بگیرد. در اینجا می توانید با بهترین دکتر زنان به صورت آنلاین و حضوری در ارتباط باشید و از خدمات ویژه ما با بهترین شرایط و قیمت ها بهره مند شوید!

تشخیص بارداری خارج از رحم

عدد بتا در بارداری خارج از رحم 

در بارداری طبیعی، عدد β-hCG به‌طور منظم افزایش می‌یابد. اما در بارداری خارج از رحم، این عدد یا بسیار آهسته بالا می‌ رود یا اصلا تغییر قابل توجهی نمی‌کند.

بارداری خارج از رحم چه زمانی مشخص می‌شود

معمولاً در هفته‌های ۵ تا ۶ بارداری می‌توان از طریق سونوگرافی واژینال یا پیگیری سطح هورمون بتا، بارداری خارج از رحم را تشخیص داد.

تشخیص با آزمایش خون و بتا

اگر سطح β-hCG به‌صورت غیرطبیعی افزایش یابد یا در سونوگرافی کیسه بارداری داخل رحم مشاهده نشود، احتمال بارداری خارج از رحم مطرح می‌ شود. در برخی موارد نیاز به لاپاراسکوپی نیز هست.

تشخیص بارداری خارج از رحم با بیبی چک

تشخیص بارداری خارج از رحم با بیبی‌ چک امکان‌ پذیر نیست. بیبی‌ چک تنها برای تشخیص اولیه بارداری طراحی شده و فقط وجود هورمون بارداری (β-hCG) را در ادرار نشان می‌دهد. اما این تست هیچ اطلاعاتی درباره محل قرارگیری جنین در اختیار شما نمی‌گذارد. به همین دلیل، حتی اگر بیبی‌چک مثبت باشد، نمی‌توان گفت که بارداری داخل رحم اتفاق افتاده یا خارج از رحم، مثل در لوله فالوپ.

علاوه بر این، در برخی موارد نادر، به‌خصوص اگر سطح هورمون پایین یا رشد آن غیرعادی باشد (که در بارداری خارج از رحم ممکن است اتفاق بیفتد)، ممکن است بیبی‌چک نتیجه منفی کاذب نشان دهد. یعنی در حالی که فرد واقعا باردار است، تست نشان می‌دهد که نیست.

اگر بیبی‌ چک مثبت شد و همزمان علائمی مثل درد شکم، لکه‌ بینی، سرگیجه یا بی‌حالی داشتید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. تنها راه مطمئن برای تشخیص بارداری خارج از رحم، انجام آزمایش خون و سونوگرافی واژینال است. بنابراین:

بیبی‌ چک را فقط برای تشخیص اولیه بارداری استفاده کنید و در صورت هرگونه شک یا علائم غیرعادی، بررسی پزشکی را به‌ تعویق نیندازید

درمان حاملگی خارج رحم

 بسته به شرایط بیمار، محل لانه‌ گزینی و شدت علائم در درمان حاملگی خارج از رحم متفاوت است. اگر بارداری زود تشخیص داده شود و وضعیت پایدار باشد، معمولا از دارویی به نام متوترکسات استفاده می‌ شود که به توقف رشد بافت حاملگی کمک می‌ کند. در موارد پیشرفته‌ تر یا در صورت پارگی لوله، جراحی (لاپاراسکوپی یا جراحی باز) ضرورت پیدا می‌ کند. پزشک با توجه به شرایط بالینی، بهترین روش درمان را انتخاب می‌ کند.

قرص برای بارداری خارج از رحم

متوترکسات رایج‌ ترین دارویی است که برای درمان بارداری خارج از رحم تجویز می‌شود. این دارو با جلوگیری از تقسیم سلولی، به توقف رشد بافت بارداری کمک می‌کند. مصرف آن نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد، چون ممکن است با عوارضی مانند تهوع، خستگی یا درد شکم همراه باشد. همچنین باید سطح β-hCG به‌صورت منظم چک شود تا از اثربخشی دارو مطمئن شد.

مراقبت‌ های بعد از عمل جراحی بارداری خارج از رحم

بعد از جراحی برای حاملگی خارج از رحم، استراحت کافی، مصرف منظم داروهای تجویزشده و رعایت توصیه‌های پزشک اهمیت زیادی دارد. بیمار باید از فعالیت‌ های سنگین پرهیز کند و تا بهبودی کامل، روابط جنسی نداشته باشد. بررسی مجدد سطح هورمون بتا نیز ضروری است تا اطمینان حاصل شود که بافت بارداری به‌طور کامل حذف شده است.

آیا می‌ توان پس از بارداری خارج رحم دوباره باردار شد؟

بله، بسیاری از زنانی که یک‌بار تجربه بارداری خارج از رحم داشته‌اند، بعدها موفق به بارداری سالم شده‌ اند. با این حال، احتمال خطر مجدد وجود دارد، بنابراین در بارداری بعدی باید نظارت پزشکی دقیق‌تری انجام شود. آزمایش خون و سونوگرافی اولیه می‌تواند محل بارداری را در همان هفته‌های اول مشخص کند.

پس از حاملگی خارج رحم چه مدت باید برای بارداری مجدد صبر کرد؟

پزشکان توصیه می‌ کنند که پس از پایان درمان (چه دارویی و چه جراحی)، حداقل ۳ تا ۶ ماه برای بارداری مجدد صبر شود. این مدت زمان اجازه می‌ دهد بدن به‌ خوبی بهبود یابد و سطح هورمون‌ها به حالت طبیعی بازگردد. اگر درمان با متوترکسات انجام شده باشد، حداقل سه ماه فاصله ضروری است تا اثرات دارو از بدن خارج شود.

حاملگی خارج رحم و سقط جنین

گرچه هر دو منجر به پایان بارداری می‌شوند، اما از نظر پزشکی متفاوت‌ اند. حاملگی خارج از رحم قابل پیشرفت نیست و ادامه آن می‌تواند خطرناک باشد، در حالی که سقط معمولا مربوط به بارداری داخل رحم است که به دلایل مختلف از بین می‌ رود. تشخیص بارداری خارج از رحم بسیار مهم است زیرا نیاز به درمان فعال دارد و نباید با سقط اشتباه گرفته شود.

پیشگیری از بارداری پوچ

گرچه در همه موارد نمی‌ توان از بارداری خارج از رحم جلوگیری کرد، اما رعایت برخی نکات می‌ تواند خطر را کاهش دهد. درمان به‌ موقع عفونت‌ های لگنی، پرهیز از مصرف سیگار، بررسی مشکلات لوله‌ های فالوپ و مشاوره قبل از بارداری در افرادی که سابقه این مشکل را دارند، از مهم‌ ترین روش‌های پیشگیری به شمار می‌ روند.

"A pelvic exam can help your doctor identify areas of pain, tenderness, or a mass in the fallopian tube or ovary. However, your doctor can't diagnose an ectopic pregnancy by examining you. You'll need blood tests and an ultrasound."

ترجمه:

معاینه لگن می‌تواند به پزشک کمک کند تا نواحی حساس، دردناک یا وجود توده‌ ای در لوله فالوپ یا تخمدان را تشخیص دهد. با این حال، پزشک تنها با معاینه نمی‌ تواند بارداری خارج از رحم را تشخیص دهد. برای این کار به آزمایش خون و سونوگرافی نیاز است.

منبع

درمان بارداری خارج از رحم و سوالات متداول شما عزیزان درباره آن

آیا درمان خانگی ممکن است؟

خیر. درمان خانگی برای بارداری خارج از رحم خطرناک و غیرممکن است. حتی در موارد جذب خود به‌ خود، باید تحت نظر پزشک باشید.

درمان چقدر طول می‌کشد؟

بسته به روش درمان (دارویی با متوترکسات یا جراحی)، مدت بهبودی از چند روز تا چند هفته متفاوت است.

بارداری همزمان داخل رحم و خارج رحم ممکن است؟

بله. به این وضعیت بارداری هتروتوپیک گفته می‌ شود که نادر ولی ممکن است.

آیا عکس شکم کمکی می‌کند؟

 

در اکثر موارد، عکس شکم اطلاعات دقیقی نمی‌دهد.شما باید به بهترین دکتر سونوگرافی بارداری مراجعه نمایید زیرا سونوگرافی واژینال و آزمایش خون ضروری است. سونوگرافی واژینال این امکان را می‌دهد که در همان هفته‌های ابتدایی، محل دقیق لانه‌گزینی جنین بررسی شود.
آزمایش خون نیز با اندازه‌گیری سطح β-hCG، به پزشک کمک می‌کند تا از طبیعی بودن روند بارداری مطمئن شود.
در برخی موارد، با ترکیب این دو روش، حتی قبل از بروز علائم شدید، می‌توان بارداری خارج از رحم را شناسایی کرد.
تأخیر در مراجعه و اتکا به روش‌های تصویربرداری ساده مانند عکس شکم، می‌تواند باعث از دست رفتن زمان طلایی برای درمان شود.

در صورت مشاهده علائم، چه باید کرد؟

در صورت مشاهده درد، سرگیجه یا خونریزی غیرعادی، خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. تأخیر در درمان می‌تواند منجر به پارگی لوله فالوپ و تهدید زندگی شود.

عدد بتا در بارداری خارج از رحم چه معنایی دارد؟

عدد بتا یا β-hCG هورمونی است که در بارداری تولید می‌شود و در خون قابل اندازه‌گیری است. در بارداری طبیعی، این عدد به شکل منظم و سریع افزایش می‌یابد. اما در بارداری خارج از رحم، این افزایش یا کند است یا متوقف می‌شود. پیگیری تغییرات بتا در چند نوبت متوالی می‌تواند نشانه مهمی برای تشخیص این وضعیت باشد.

چه زمانی می‌ توان بارداری خارج از رحم را تشخیص داد؟

اغلب بین هفته‌های پنجم تا ششم بارداری، می‌ توان با استفاده از سونوگرافی واژینال و آزمایش خون، محل بارداری را بررسی کرد. اگر ساک حاملگی در رحم دیده نشود و عدد بتا بالاتر از حد مشخصی باشد، احتمال بارداری خارج از رحم مطرح می‌ شود.

آیا آزمایش خون می‌ تواند بارداری خارج از رحم را تشخیص دهد؟

بله، آزمایش خون برای بررسی سطح β-hCG نقش کلیدی دارد. وقتی مقدار این هورمون کمتر یا کندتر از حد انتظار رشد کند، پزشک به بارداری غیرطبیعی مشکوک می‌شود و بررسی‌های تکمیلی را آغاز می‌کند.

آیا تنها با عدد بتا می‌ توان بارداری خارج از رحم را شناسایی کرد؟

خیر. عدد بتا فقط بخشی از فرآیند تشخیص است. پزشک معمولا سطح بتا را در فاصله ۴۸ ساعته دوباره اندازه‌گیری می‌کند تا سرعت رشد آن مشخص شود. سپس با سونوگرافی بررسی می‌کند که آیا جنین درون رحم قرار گرفته یا خیر. ترکیب این دو داده به تشخیص قطعی کمک می‌کند.

آیا بیبی‌ چک می‌ تواند بارداری خارج از رحم را نشان دهد؟

خیر. بیبی‌ چک فقط نشان می‌دهد که هورمون بارداری در ادرار وجود دارد یا نه، اما هیچ اطلاعاتی درباره محل لانه‌ گزینی جنین نمی‌دهد. برای تشخیص نوع بارداری، آزمایش خون و سونوگرافی لازم است.

جمع‌ بندی: چرا نباید علائم بارداری خارج از رحم را نادیده بگیرید؟

بارداری خارج از رحم یک وضعیت پزشکی جدی و گاهی تهدید کننده زندگی است که برخلاف سایر مشکلات بارداری، زمان در آن نقش حیاتی دارد. بسیاری از علائم اولیه آن ممکن است به‌ظاهر خفیف باشند. اما اگر به‌درستی و به‌ موقع شناسایی نشوند، می‌ توانند به سرعت به یک وضعیت اورژانسی تبدیل شوند.

به‌همین دلیل، آگاهی از علائم هشداردهنده مانند درد یک‌طرفه شکم، خونریزی غیرعادی یا سرگیجه، می‌ تواند به شما کمک کند پیش از آنکه آسیب جدی به بدن وارد شود، به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرید. هیچ علامتی را دست‌کم نگیرید! حتی اگر مطمئن نیستید که باردار هستید.

تجربه نشان داده که بسیاری از زنانی که به‌ موقع اقدام کرده‌اند، توانسته‌ اند بدون عارضه خاصی از این شرایط عبور کنند و در آینده نیز بارداری سالمی داشته باشند. اما تأخیر در پیگیری می‌ تواند منجر به پارگی لوله فالوپ، خونریزی داخلی شدید و حتی از دست دادن توان باروری یا خطر مرگ شود.

اگر در حال حاضر علائمی دارید که با بارداری خارج از رحم شباهت دارد، منتظر نمانید! با یک متخصص زنان تماس بگیرید، آزمایش بدهید و بهترین دکتر تفسیر آزمایش را از وضعیت خود مطلع نمایید تا مطمئن شوید. سلامت شما ارزشمند تر از آن است که با شک و صبر به خطر بیفتد.